Het (her)gebruiken van afbeeldingen van internet

29 mei 2020 Laatste update: 17 november 2021 Zo werkt
Het (her)gebruiken van afbeeldingen van internet

Stel je bent een blogpost aan het schrijven en zoekt nog een afbeelding om de blog wat op te vrolijken. Het is dan natuurlijk vrij eenvoudig om even snel een afbeelding op het internet (bijvoorbeeld via Google) te zoeken en die vervolgens aan je blog toe te voegen. Dit gebeurt ook regelmatig, maar wordt toch afgeraden. De afbeelding kan namelijk auteursrechtelijk beschermd zijn en het gebruik daarvan kan resulteren in het uitkeren van een forse schadevergoeding.

Een afbeelding op internet (bijvoorbeeld Google) zal vrijwel altijd kwalificeren als een auteursrechtelijk beschermd werk in de zin van de Auteurswet. Dat komt omdat de drempel voor auteursrechtelijke bescherming vrij laag is. Het enige dat vereist is, is dat de afbeelding oorspronkelijk is en dus een eigen intellectuele schepping van de maker betreft. Het beste is dus om ervan uit te gaan dat een afbeelding auteursrechtelijk beschermd is.

Als een afbeelding kwalificeert als een auteursrechtelijk beschermd werk, dan betekent dat dat de afbeelding niet verveelvoudigd of geopenbaard mag worden zonder toestemming van de maker.

Veelgehoorde argumenten om het gebruik van andermans beelden te rechtvaardigen zijn:

  • Het is een mooie afbeelding en nu kunnen meer mensen ervan genieten. Dat is gunstig voor de maker.” Het is echter aan de maker zelf om te bepalen of hij hier toestemming voor geeft of niet.
  • Ik wist niet dat ik de afbeelding niet mocht overnemen.” Voor inbreuk op het auteursrecht is dat ook niet vereist. Ook zonder wetenschap ben je schadeplichtig.
  • Ik zag de afbeelding ook al op een andere website staan.” Ook dit is geen geldige reden. Je weet immers niet of de maker daar mogelijk wel toestemming voor heeft gegeven. Bovendien is het niet relevant of anderen wellicht ook auteursrechtinbreuk plegen, dat doet niet af aan je eigen verantwoordelijkheid.
  • Het is een hele eenvoudige afbeelding, die is toch niet beschermd?” Ook een eenvoudige afbeelding kan auteursrechtelijk beschermd zijn. De drempel voor bescherming is vrij laag.
  • Mijn blog trekt weinig bezoekers en is slechts een hobby.” Ook dit maakt niet uit. De afbeelding is te vinden op je blog en is dus openbaar gemaakt. Dat je geen winstoogmerk hebt, maakt dan niet uit.
  • Er staat geen copyright notice bij (©)”. Het plaatsen van dit teken is niet vereist en de aanwezigheid of afwezigheid van het teken is dus niet relevant.

Hoe kun je dan wel afbeeldingen gebruiken van internet?

  • Gebruik afbeeldingen van databases met rechtenvrije afbeeldingen zoals Getty Images of Shutterstock. Let daar wel goed bij op, want in de algemene voorwaarden van dit soort partijen staat vaak beschreven waar je de afbeeldingen wel en niet voor mag gebruiken.
  • Controleer of de afbeelding wordt aangeboden onder een creative commons-licentie. Daarin staat omschreven of er een vergoeding verschuldigd is, of de naam van de auteur vermeld moet worden en of je 'gelijk deelt'. Dat laatste betekent dat anderen van die afbeelding weer een afgeleide afbeelding mogen maken, mits zij zelf voor die afbeelding eenzelfde licentie verlenen aan anderen.
  • Bedenk waar de afbeelding voor is bedoeld. Is het ter versiering of is het bedoeld als een citaat? Als de tekst bijvoorbeeld gaat over de specifieke afbeelding, dan is er een functioneel verband tussen de tekst en die betreffende afbeelding. In dat geval mag je de afbeelding wel overnemen, maar dien je ook de bron te vermelden. Maar let op, een afbeelding zal niet snel als citaat worden aangemerkt.
  • Maak je eigen afbeelding. Dit scheelt een hoop uitzoekwerk en je weet dat er geen sprake is van auteursrechtinbreuk. Sterker nog, je bent dan zelf auteursrechthebbende geworden (of je werkgever als je in loondienst bent en het tot je taken behoort om dit soort content te creëren).